Tại Việt Nam theo Globocan năm 2022, ung thư tuyến giáp chiếm vị trí hàng thứ 6 với số mắc mới 6122 trường hợp, tử vong 858 trường hợp, tỉ lệ mắc mới 3.4/100.000 dân.      

Nữ giới có nguy cơ mắc ung thư tuyến giáp gấp 3 lần nam giới. Tuy nhiên, ung thư tuyến giáp là một trong những loại ung thư có tiên lượng tốt nhất. Phần lớn các trường hợp, đặc biệt là ung thư tuyến giáp thể biệt hóa (bao gồm thể nhú và thể nang), có khả năng điều trị thành công cao nếu được phát hiện sớm và điều trị đúng cách.   

Ung thư tuyến giáp là gì?     

Tuyến giáp là tuyến nội tiết nằm ở vùng cổ, phía trước khí quản, gồm hai thùy và một eo nối giữa chúng, tạo hình dáng giống con bướm. Ung thư tuyến giáp là bệnh lý xảy ra khi các tế bào trong tuyến giáp phát triển bất thường, tăng sinh không kiểm soát. Đây là một bệnh lý phổ biến, xu hướng gia tăng theo độ tuổi và thường gặp nhiều hơn ở phụ nữ so với nam giới.   

Các loại ung thư tuyến giáp:  

Ung thư tuyến giáp dạng nhú (Papillary carcinoma)     

–  Là loại ung thư phổ biến nhất, chiếm khoảng 80% các ca ung thư tuyến giáp, tỷ lệ nữ: nam là 3:1. Bệnh có thể mang tính chất gia đình ở 3% đến 9% số bệnh nhân.  

– Ung thư tuyến giáp dạng nhú có thể di căn hạch bạch huyết vùng ở 1/3 số bệnh nhân và có thể di căn đến phổi. Bệnh nhân < 55 tuổi có khối u nhỏ giới hạn ở tuyến giáp có tiên lượng tốt.   

– Thường phát triển chậm và có tiên lượng tốt nếu phát hiện sớm, hiếm khi gây tử vong.   

Ung thư tuyến giáp dạng nang (Follicular carcinoma)  

–  Ung thư biểu môdạng nang chiếm 4% – 10% số ung thư tuyến giáp, phổ biến hơn ở bệnh nhân cao tuổi và ở những vùng thiếu iốt.   

– Có thể di căn vào các cơ quan khác như phổi, xương. Ung thư di căn có thể khó điều trị hơn.    

Ung thư tuyến giáp dạng tủy (Medullary carcinoma)   

–  Chiếm khoảng 4% – 5% các ca ung thư tuyến giáp. 25% trường hợp có tính chất gia đình.   

–  Thường liên quan đến các rối loạn di truyền như hội chứng MEN2.  

Ung thư tuyến giáp không biệt hóa (Anaplastic carcinoma)  

–  Là loại hiếm gặp nhưng rất ác tính, chiếm khoảng 2% và phát triển nhanh. Đây là một trong những loại ung thư tuyến giáp nguy hiểm nhất.  

–  Tiên lượng rất xấu, với tỷ lệ tử vong rất cao và tiên lượng điều trị rất kém. Tỷ lệ sống sót 1 năm khoảng 20%.  

Các yếu tố liên quan ung thư tuyến giáp?  

  •  Phụ nữ có tỉ lệ mắc bệnh gấp 2 – 3 lần nam giới, do tác động của hormone estrogen.  
  •  Có tiền sử bướu cổ (tuyến giáp to)   
  •  Có tiền sử gia đình mắc bệnh tuyến giáp hoặc ung thư tuyến giáp.   
  •  Ung thư tuyến giáp tủy đôi khi được gây ra bởi sự thay đổi trong một gen được di truyền từ cha mẹ sang con cái.   
  •  Các nhà nghiên cứu đã phát hiện ra nguyên nhân di truyền gây ra ung thư tuyến giáp tủy gia đình (familial medullary thyroid cancer – FMTC). Nhờ đó, hiện nay có thể xác định các thành viên trong gia đình mang gen RET đột biến gây loại ung thư này, và thực hiện phẫu thuật cắt bỏ tuyến giáp trước khi ung thư có thể phát triển.   
  •  Những người tiếp xúc với bức xạ, đặc biệt là từ xạ trị vùng cổ, có nguy cơ cao mắc bệnh.  
  •  Thừa cân hoặc béo phì: Những người thừa cân hoặc béo phì có nguy cơ mắc ung thư tuyến giáp cao hơn những người có cân nặng bình thường.  
  • Các yếu tố nguy cơ: 
    Tiếp xúc với bức xạ thời thơ ấu đến cuối tuổi vị thành niên là yếu tố nguy cơ nổi tiếng đối với UT tuyến giáp. Phơi nhiễm bức xạ như thảm họa hạt nhân Chernobyl); khám sức khỏe chụp CT, X-quang; xạ trị ung thư đầu và cổ và điều trị iốt phxạ (RAI) I-131 như cường giáp.

Dấu hiệu và triệu chứng của ung thư tuyến giáp   

  • Khối u hoặc sưng ở cổ: Đây là triệu chứng phổ biến nhất.  
  • Khàn giọng hoặc thay đổi giọng nói: Khối u tuyến giáp đè dây thanh gây khàn giọng không khỏi.   
  • Khó nuốt hoặc thở: U phát triển đè ép thực quản hoặc khí quản, khiến khó nuốt hoặc thở trở.   
  • Hạch sưng ở cổ: Ung thư tuyến giáp có thể di căn các hạch gần đó.   
  • Đau ở phía trước cổ: Một số người bị ung thư tuyến giáp bị đau ở phía trước cổ, có thể lan đến tai.   

Các triệu chứng:  

Ho dai dẳng: Ho không khỏi, đặc biệt là nếu không liên quan đến cảm lạnh hoặc nhiễm trùng.   

Cảm giác nghẹn ở cổ họng: Cảm giác có thứ gì đó mắc kẹt trong cổ họng.  

Mệt mỏi: Mệt mỏi có thể là triệu chứng của nhiều tình trạng, nhưng nếu dai dẳng và không rõ nguyên nhân phải lưu ý.  

Khối u ở cổ phát triển nhanh: Nếu khối u ở cổ phát triển nhanh, bạn cần đi khám.  

Lưu ý quan trọng: Ung thư tuyến giáp giai đoạn đầu thường không có triệu chứng:  

Nhiều người mắc ung thư tuyến giáp được chẩn đoán tình cờ trong quá trình khám hoặc chụp chiếu để phát hiện tình trạng bệnh khác.  

Nhiều nốt tuyến giáp lành tính: Nếu bạn cảm thấy có khối u ở cổ, bạn cần đi khám bác sĩ để đánh giá, nhưng hầu hết các nốt tuyến giáp không phải là ung thư.  

Đừng trì hoãn việc đi khám: Nếu bạn có bất kỳ triệu chứng nào nêu trên, đặc biệt là nếu chúng dai dẳng hoặc nặng hơn, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ để loại trừ ung thư tuyến giáp hoặc các tình trạng bệnh khác.  

Điều trị ung thư tuyến giáp như thế nào?   

Hầu hết các bệnh ung thư tuyến giáp có thể được điều trị thành công bằng phẫu thuật, cùng với liệu pháp iốt phóng xạ (RAI) nếu cần.  

Phẫu thuật:  Là phương pháp điều trị chính, cắt bỏ tuyến giáp hoặc một phần tuyến giáp. Là phương pháp điều trị phổ biến đối với ung thư tuyến giáp và thường rất hiệu quả. Tuy nhiên phương pháp này có thể dẫn đến các tác dụng phụ kéo dài, đặc biệt là khi toàn bộ tuyến giáp bị cắt bỏ.   

Phẫu thuật cắt bỏ toàn bộ tuyến giáp hoặc cắt thùy.  

Cắt thuỳ tuyến giáp cho ung thư tuyến giáp biệt hóa nguy cơ thấp và cho vi ung thư biểu mô nhú nguy cơ thấp giới hạn ở một thùy của tuyến giáp.  

Cắt bỏ toàn bộ tuyến giáp sau khi cắt thùy ban đầu cho những bệnh nhân có kết quả bệnh lý cuối cùng là ác tính và không biết chẩn đoán này trước phẫu thuật.  

Nạo hạch di căn.  

Siêu âm hạch cổ trước phẫu thuật và FNA hạch nghi ngờ xác định sự cần thiết phải nạo hạch.  

ATA khuyến cáo xem xét nạo hạch dự phòng đối với ung thư tuyến giáp nhú tiến triển.  

Các tác hại phẫu thuật nghiêm trọng vĩnh viễn từ cắt tuyến giáp có hoặc không nạo hạch gồm suy cận giáp (hạ canxi máu) và liệt dây thần kinh quặt ngược thanh quản (liệt dây thanh âm).  

Liệu pháp i-ốt phóng xạ (RAI):  Là phương pháp điều trị hiệu quả và phổ biến cho ung thư tuyến giáp, đặc biệt là đối với những bệnh nhân mắc ung thư tuyến giáp thể nhú và ung thư tuyến giáp thể nang. Liệu pháp này sử dụng i-ốt phóng xạ (I-131) để tiêu diệt các tế bào ung thư tuyến giáp hoặc những tế bào tuyến giáp còn sót lại sau phẫu thuật.  

RAI được uống và hấp thụ bởi tuyến giáp. RAI sau phẫu sử dụng để loại bỏ mô tuyến giáp còn sót lại hoặc các ổ ung thư siêu nhỏ còn sau phẫu thuật.  

RAI có thể sử dụng liều cao như liệu pháp bổ trợ để điều trị ung thư cục bộ còn sót lại hoặc di căn lan ra ngoài cổ để cải thiện tỷ lệ sống sót không mắc bệnh hoặc tỷ lệ tái phát ở bệnh nhân có nguy cơ cao.  

RAI không khuyến cáo cho bệnh nhân ung thư tuyến giáp biệt hóa nguy cơ thấp do tác dụng phụ, ví dụ, chức năng nước bọt và tuyến sinh dục, cũng như có thể tăng nguy cơ mắc u ác tính nguyên phát thứ hai.  

RAI thường khuyến cáo cho bệnh nhân có nguy cơ cao.  

Liệu pháp hormone thay thế:  Là phương pháp điều trị phổ biến cho những bệnh nhân mắc ung thư tuyến giáp, đặc biệt là sau khi phẫu thuật cắt bỏ tuyến giáp (cắt toàn bộ hoặc một phần tuyến giáp). Vì tuyến giáp đóng vai trò quan trọng trong việc sản xuất hormone tuyến giáp (T3 và T4) giúp điều chỉnh nhiều chức năng cơ thể, việc mất tuyến giáp hoặc giảm chức năng tuyến giáp sẽ làm giảm mức độ các hormone này, dẫn đến tình trạng suy giáp (hypothyroidism). Liệu pháp hormone thay thế giúp bổ sung các hormone này, duy trì các chức năng cơ thể bình thường và giảm nguy cơ tái phát ung thư tuyến giáp.  

Hóa trị:  Hóa trị là phương pháp điều trị ung thư sử dụng thuốc để ngừng sự phát triển của tế bào ung thư, bằng cách tiêu diệt các tế bào hoặc ngừng chúng phân chia. Khi hóa trị được uống hoặc tiêm vào tĩnh mạch hoặc cơ, thuốc sẽ đi vào dòng máu và có thể tiếp cận các tế bào ung thư trên toàn cơ thể (hóa trị toàn thân). Thường hóa trị chỉ được áp dụng trong những trường hợp ung thư không biệt hóa hoặc tái phát.  

Điều trị nhắm trúng đích:  Trong những năm gần đây, các bác sĩ đã bắt đầu sử dụng các loại thuốc mới hơn, nhắm mục tiêu để điều trị ung thư tuyến giáp. Không giống như các loại thuốc hóa trị tiêu chuẩn, hoạt động bằng cách tấn công các tế bào phát triển nhanh (bao gồm cả tế bào ung thư), thuốc nhắm mục tiêu tấn công các phần cụ thể của tế bào ung thư.   

Thuốc nhắm mục tiêu cho bệnh ung thư tuyến giáp tấn công một số thay đổi về gen và protein bên trong tế bào ung thư. Những thay đổi này là yếu tố khiến tế bào ung thư tuyến giáp khác với tế bào bình thường.  

Tầm soát sớm ung thư tuyến giáp – nâng cao hiệu quả điều trị    

Tầm soát ung thư tuyến giáp là quá trình kiểm tra sức khỏe định kỳ để phát hiện sớm những bất thường hoặc ung thư tuyến giáp ở những người chưa có triệu chứng. Việc phát hiện sớm ung thư tuyến giáp giúp cải thiện tiên lượng điều trị và giảm nguy cơ di căn. Nếu ung thư chỉ được phát hiện khi các triệu chứng đã xuất hiện, bệnh có thể đã tiến triển và di căn đến các cơ quan khác, làm cho việc điều trị trở nên khó khăn hơn.  

Các xét nghiệm tầm soát được sử dụng trong việc sàng lọc các loại ung thư khác nhau ở những người không có triệu chứng.  

Để chẩn đoán ung thư tuyến giáp, bác sĩ có thể chỉ định các xét nghiệm và thủ tục sau: ​  

  • Khám thể chất và lịch sử sức khỏe: Kiểm tra tổng quát để phát hiện dấu hiệu bất thường như khối u hoặc sưng ở cổ, thanh quản và hạch bạch huyết. ​     
  • Nội soi thanh quản: Sử dụng gương hoặc ống nội soi để kiểm tra thanh quản, giúp đánh giá chức năng dây thanh âm. ​  
  • Xét nghiệm hormone máu: Đo nồng độ các hormone như TSH, calcitonin và kháng thể kháng tuyến giáp để đánh giá chức năng tuyến giáp. ​     
  • Xét nghiệm hóa sinh máu: Đánh giá nồng độ các chất như canxi trong máu, giúp phát hiện dấu hiệu bệnh lý liên quan. ​     
  • Siêu âm: Sử dụng sóng siêu âm để xác định kích thước và đặc điểm của nốt tuyến giáp, hỗ trợ trong việc hướng dẫn sinh thiết. ​     
  • CT scan: Chụp cắt lớp vi tính để tạo hình ảnh chi tiết của vùng cổ, giúp xác định mức độ lan rộng của khối u. ​     

Các xét nghiệm này giúp bác sĩ chẩn đoán chính xác và lập kế hoạch điều trị phù hợp cho bệnh nhân.   

Những ai nên tầm soát ung thư tuyến giáp sớm?  

Người có tiền sử gia đình: Nếu có người thân mắc ung thư tuyến giáp, đặc biệt là ung thư thể tủy.    
Phụ nữ trên 30 tuổi: Do nữ giới có nguy cơ mắc ung thư tuyến giáp cao hơn nam giới.    
Người có triệu chứng bất thường: Xuất hiện khối u ở cổ, khàn giọng kéo dài, khó nuốt, đau cổ không rõ nguyên nhân.    
Người từng tiếp xúc với phóng xạ: Đặc biệt là xạ trị vùng đầu cổ hoặc sống trong khu vực có mức phóng xạ cao.    
Người có bệnh lý tuyến giáp mạn tính: Như viêm tuyến giáp Hashimoto, bướu giáp đa nhân.   

TẦM SOÁT UNG THƯ MIỄN PHÍ CÙNG ĐỘI NGŨ GIÁO SƯ NHẬT BẢN TẠI BỆNH VIỆN QUỐC TẾ MỸ (AIH)   

Trong nỗ lực kiểm soát và góp phần đẩy lùi căn bệnh ung thư tại Việt Nam, Bệnh viện Quốc tế Mỹ (AIH) chính thức triển khai Chương trình “1.000 lượt tư vấn khám và 12 trường hợp phẫu thuật miễn phí dành cho bệnh nhân ung thư” trong năm 2025, nhằm hỗ trợ cho bệnh nhân ung thư hoặc nghi ngờ ung thư tuyến vú, tuyến giáp, phổi và hệ tiêu hóa có cơ hội tiếp cận dịch vụ y tế chất lượng cao ngay tại Việt Nam. Bệnh nhân sẽ được đánh giá sức khỏe, tư vấn phác đồ điều trị phù hợp và hướng dẫn các bước tiếp theo trong quá trình chữa bệnh. Đặc biệt, chương trình sẽ hỗ trợ 12 bệnh nhân ung thư có chỉ định phẫu thuật được điều trị miễn phí.  

Để tham gia chương trình “1.000 lượt tư vấn khám và 12 trường hợp phẫu thuật miễn phí dành cho bệnh nhân ung thư” năm 2025 tại Bệnh viện AIH, bệnh nhân có thể đăng ký qua chuyên trang ung thư: ungthu.aih.com.vn     hoặc Hotline (028) 3910 9999.   

———– 

 Đăng ký khám và tư vấn tại Bệnh viện Quốc tế Mỹ (AIH)   
☎Hotline: (028) 3910 9999   
🌏Website: www.aih.com.vn     
📍Địa chỉ: (Lối vào 199 Nguyễn Hoàng) Số 6, Đường Bắc Nam 3, Phường An Phú, TP. Thủ Đức, TP. Hồ Chí Minh